Тұмау (грипп) — өте жұқпалы ауру.
Кейде ол асқынып кетіп тыныс жолын, нерв жүйесін, қан тамырды, жүректі ауруға шалдықтырады. Тұмауды қоздыратын вирустар (микробтар) тыныс жолының кілегей қабығында өсіп-өнеді. Тұмау тиген адам аурудың микробын жөтелгенде, түшкіргенде және қақырығы арқылы ауаға таратады. Сондай-ақ тұмау вирусы науқастың ыдысы, сүлгісі, қол орамалы, кітабы және т.б. арқылы жұғады. Тұмау вирусы өте тез тарайды. Бір мезгілде бір болыс, өлке, тіпті бүкіл жер жүзі адамдарының жаппай ауруы мүмкін. Бір ауырған адам бір-екі жылға дейін қайтып тұмаумен ауырмайды. Тұмау салқын кезде жиі, ыссыда сирек кездеседі. Кейде адамға суық тиіп, тыныс жолының жоғарғы бөліктері қабынып, оның тұмауға ұқсауы да мүмкін. Бірақ бұл тұмау емес. Ол салқын тигенде мұрын, көмей, жұтқыншақтарды жайлайтын басқа микробтардың әрекеті. Тұмау вирусы күн сәулесіне және зарарсыздандырғыштар (хлор, қышқылдар, спирт және т.б.) әсерінен тез қырылады.

Жұқпалы аурулар - жұқпалы (инфекциялық) аурулар ерте заманда-ак олардың жаппай таралуы мен ауыр түрде өтуін сипаттайтын әр түрлі атаулармен белгілі болды (індет, жаппай аурулар). Бұл аурулар ерекше «миазма» — ауаның улы булануымен байланыстырылады. Жұқпалы аурулар туралы ғылымның дамуында өр түрлі қоздырғыш микробтардың ашылуы үлкен рөл атқарды. «Іnfесіо» деген латын сөзі «ластану» дегенді білдіреді. Жұкпалы аурулар адам ағзасына қоздырғыштың енуінен кейін пайда болады. Қоздырғыш-микробтар ауру адамнан сау адамға беріле алады. Белгілі бір жағдайларда ауру жаппай таралады (індет).
Ауру туғызатын микробтар бактериялар, вирустар, спирохетар, саңырауқұлақтар болуы мүмкін.
Ауру туғызатын микробтар, өдетте, сыртқы ортада тез өледі. Олардың өмір сүріп, көбейетін жері — адам немесе мал ағзасы, сондыктан адам жұқпалы көзі болып табылады. Зооноздардың көпшілігі табиғи-ошактық аурулар туғызады, яғни белгілі бір климаттык географиялык жағдайларда кездеседі, бұл жерде қоздырғыштарды табиғи сақтаушылары жабайы аңдар мен қоздырғыштардың ерекше тасымалдаушылары — жөндіктер мен кенелер өмір сүреді.

Жыныс жолымен таралатын аурулар

Жыныстық қатынаста жұғатын ауруларға не мүмкіндік туғызады?
Жыныстық жолмен берілетін аурулар (ЖЖБА) немесе жыныстық қатынаста жұғатын аурулар сексуальды қатынастар арқылы беріледі.
Әсіресе олардың ең қауіптілері: СПИД, мерез, соз.
Олармен әркім зақымдала бермейді. Адамдар мәдениеттілікті сипаттйтын ереженің ретін сақтап жүрсе және өзінің денсаулығын, сондай-ақ басқа адамдар денсаулығын ойлап жүрсе бұл аурулар болмас еді.
Соз ( гонорея) – жыныстық жолмен берілетін, сексуальді контакті арқылы берілетін, жиі кездесетін ауру. Бұл несепағар өзегінің іріндеуімен және ауру тудыратын микроорганизмдер – гонококктың болуымен сипатталады. Гонореяның еркектер мен әйелдерге біршама айырмашылықтары бар.
Еркек гонореясы. Еркектерде ол жыныс жолымен ғана жұғады. Жаңа гонорея ( 2 ай ауру кезінде) және созылмалы гонорея (2 айдан жоғары) деп бөлінеді. Аурудың байқалуы 3- тен 5-ке дейінгі күн аралығында пайда болады).

​S.  Бүйректің бекітуші аппараты.//

іш қысымы, бауыр-бүйрек жалғамасы, бұлшықет құндағы;//

 іш қысымы, майлы капсула, бүйректің бұлшықет құндағы, бүйрек тамырлары, шандыры, ішперде;//

 майлы капсула, бүйрек тамырлары, ішперде;//

 майлы капсула, бүйрек тамырлары, ішперде.//

+іш қысымы, бүйректің бұлшықет құндағы, шандыр, тамырлар;

***

S. Ер адамдардың несеп шығаргыш өзегінің бөліктері.//

қуықтық, қуықасты бездік, соңғы;//

 қуық асты бездік, ортаңғы, соңғы;//

+қуық асты бездік, жарғақты, кеуекті;//

 қуық асты бездік, кеуекті, ортаңғы;//

 қуық асты бездік, кеуекті соңғы;

Жоспары:

1.Аталық жыныс жүйесі
2.Аталық жыныс жүйесінің қосымша бездері
3.Аналық жыныс жүйесі
4.Генеративті қызмет.Овуляция.Сары дене.

 

    Жыныс жүйелері  ағзада репродуктивті қызмет  атқаратын  мүшелердің  жиынтығы.Жүйенің  құрамына  жыныс жасушаларын түзетін, гормондар бөлетін  жыныс  бездері  немесе гонадалар  мен  қосымша  мүшелер  жатады.Аталық  жыныс  жүйесіне: ен, тұқым немесе  ұрық  жүретін  жолдар, көпіршікті  бездер, қуық түбі безі т.б. жатса  ал, аналық  жыныс  жүйесіне – аналық  жыныс безі  мен  қосымша мүшелері: жатыр, түтігі  мен  қынап  жатады. Әйел  адамдарда  сүт  безі жыныс жүйесімен  тығыз байланысты. Аталық  жыныс  жасушаларының  дамуы сперматогенез, төрт сатыдан тұрады, ал  аналық  бездерінде  аналық  жасушаларының  дамуы  овогенез үш сатыдан  тұрады.

«Жоғары сезімталдық механизмдері»

2. Мақсаты: Студенттерді Кумбс және Джелл бойынша жоғары сезімталдықтың негізгі механизмдерімен таныстыру, жоғары сезімталдықтың негізгі түрлерінің патогенезін және клиникалық мысалдарын қарастыру.

3. Дәріс тезисі:      
1.     Жоғары сезімталдықтың Кумбс және Джелл бойынша жіктеуі.
2.     Атопиялық аурулардың патогенезіндегі IgЕ рөлі.
3.     Анафилактикалық шок патогенезі.
4.     Цитотоксикалық серпілістің және иммундық кешен ауруларының патогенезі.
5.     Жоғары сезімталдықтың баяу түрі. Жасушалық фактордың рөлі.  

    Аллергия дегеніміз әр түрлі заттарға ағзаның иммунологиялық реактивтілігінің өзгерістерімен жүретін жоғары сезімталдығы. Алғаш рет осы терминді австрия ғалымы Пирке (Von Pirquet, 1906) антигендік стимуляцияға ағзаның реактивтік өзгерістерін белгілеу үшін ұсынған (аllos  грек. – өзге, ergon – әсер, яғни - өзгерілген әсер деген мағына).   

«Жасушалық иммунитет жүйесі (II). Т-лимфоциттердің негізгі субпопуляциялары. Иммунологиялық төзімділік». 

2. Мақсаты: Т-жасушалардың негізгі субпопуляцияларының әсер механизмін және қызметтерін қарастыру. Табиғи және жасанды иммунологиялық төзімділік туралы түсініктемелерді беру. 

3. Дәріс тезисі:      
  1. Тх1 және Тх2 функционалды ерекшеліктері.
  2. Т-киллердің дифференциялануы, олардың әсер механизмі.
3.Табиғи иммунологиялық төзімділік, даму механизмдері.  
4.Жасанды иммунологиялық төзімділік, даму механизмдері. 

Тимуста пайда болған Т-лимфоциттер осы мүшеден шығып, қан ағысы арқылы иммундық жүйенің шеткі мүшелеріне миграциялап, тимустәуелді аймаққа шоғырланады. Осы жасушалардың фенотипі не CD4+ не CD8+. Тек жасушалардың аз ғана бөлігінде (шамамен 2%) CD4+CD8+ фенотипі болады, олар пісіп-жетілмеген жасушалар.

«Жасушалық иммунитет жүйесі (I). Т-лимфоциттердің негізгі қызметтері. Т-лимфоциттердің дифференциялануы»

2. Мақсаты: Студенттерді иммунитеттің Т-жүйесінің негізгі қызметтерімен таныстыру, Т-лимфоциттердің антигенге тәуелсіз және антигенге тәуелді дифференциялануын, тимустағы Т-лимфоциттердің оң және теріс сұрыпталу рөлін қарастыру.  

3. Дәріс тезисі:      
1.    Иммунитеттің Т-жүйесінің қызметтері.
2.    Т-лимфоциттердің дифференциялануы.
3.    Т-лимфоциттердің антигенге тәуелсіз дифференциялануы.
4.    Тимустағы Т-лимфоциттердің оң және теріс сұрыпталуы. 

Иммунологиялық серпілістің түзілуінде иммунитеттің Т-жүйесі басты рөл атқарады. Себебі, ол көптеген табиғи антигендерді тануына қатыса отырып, гуморалды және жасушалық иммундық жауапты қалыптастырады және реттейді. 

«Гуморалды иммунитет жүйесі. В-лимфоциттердің дифференциялануы. Иммуноглобулин G-дің құрылысы»

2. Мақсаты: Студенттерді иммунитетің В-жүйесінің негізгі қызметтерімен таныстыру, иммуноглобулин G-дің құрылысын және қызметтерін қарастыру.  

3.        3.   Дәріс тезисі
1.    В-жүйесінің негізгі қызметтері.
2.    Иммуноглобулин G химиялық құрылысы.
3.    Иммуноглобулиндердің Fab және Fc-фрагменттерінің қызметтері 

Гуморалды иммунитет жүйесі – антигендерге қарсы антидене түзу қызметін атқаратын арнайы жүйе болып табылады. Оның функционалды белсенділігі иммунитетің Т-жүйесі және антигентаныстырушы жасушалармен тығыз қарым-қатынасына байланысты болады.  

«Қазіргі кездегі иммунология және оның міндеттері. Иммундық жүйенің ұйымдастыру және қызметтену принциптері»

2. Мақсаты: Студенттерді иммунологияның негізгі тарауларымен таныстыру. Иммунитеттің қазіргі кездегі анықтамасын беру. Иммундық жүйенің мүшелік, жасушалық және молекулалық негіздерін, лимфоцитердің генезін және олардың гуморалды және жасушалық иммунитеттің түзілуіндегі рөлін қарастыру.

3. Дәріс тезисі:
1. Қазіргі кездегі иммунологияның тарихи кезеңдері. Қазіргі кездегі иммунологияның негізгі тараулары. 
2. Иммундық жүйенің құрылысы (мүшелік, жасушалық және молекулалық деңгейлері).