Есептеуіш желілерде түрлі өндірушілердің аппаратты-бағдарламалық құралдарын пайдаланудағы айырмашылықтардан және бір өндірушінің осы құралдарының жеке түрленулеріндегі айырмашылықтардан өту үшін Стандарттар жөніндегі халықаралық ұйым (ISO) әртекті жүйелердің (компьютерлер, терминал, процестер, байланыс құралдары және т.б.) желілік өзара әрекеттесуі бойынша ұсыныстар тобын біріктіретін ашық жүйелердің өзара әрекеттесу моделін (OSI) әзірледі. «Ашық жүйелер» термині сәйкес ұсыныстар арқылы кез-келген екі жүйенің өзара әрекеттесу мүмкіндігін білдіреді.
OSI моделі бірыңғай архитектура шебінде желілік өзара әрекеттесу хаттамаларының (ережелер мен келісімдерінің) көп деңгейлік, төменнен жоғары сатылығын сипаттаудың құрылымдалған әдісі болып табылады. OSI моделінің шебінде екі ашық жүйелердің желілік өзара әрекеттесу деңгейлері көрсетілген. Модель желінің екі өзара әрекеттесетін абоненттерді тікелей қосуын ұйғармайды. Бұл жерде байланыстың желі ішіндегі желіні коммутациялаудың кез-келген әдістерін пайдалануы мүмкін.
OSI моделінің деңгейлері
1978 жылы Халықаралық Стандарттау ұжымы (International Standards Organization) желі архитектурасын қамтитын, ақпарат алмасуда бірыңғай хаттамалар мен стандарттарды қолдану үшін арнайы құжаттама тобын жариялады. 1984 жылы ISO жаңа Open System Interconnection reference model, OSI - атты моделін жариялады (Ашық жүйелердің әрекеттесу эталоны моделі).
Әрбір абонент-жүйенің желіде ISO (International Standards Organization ) моделінің шебінде жеті деңгей (1-7-ге дейінгі деңгейлер номері) болады. Абоненттер тиісті хаттаманы пайдаланумен жеті деңгейдің әрбіреуінің шебінде бір-бірімен өзара әрекеттеседі. Сол сәтте деңгейдің әрбіреуі абоненттердің өзара әрекеттесуі кезінде өзінен кейінгі деңгейді пайдаланады және жоғары тұрған деңгейге қызметін көрсетеді. Сондықтан, бірдей деңгейдегі түрлі жүйелердің логикалық өзара әрекеттесуі жүйелердің әрбіреуінде ақпаратты көп деңгейлі түрде берумен қамтамасыз етіледі.
Жүйелердің бірінің қолданбалы процесі хабарды басқа жүйенің қолданбалы процесіне бағыттаған кезде, ол мәліметтерді 7-ші деңгейге бағыттайды. Сонда мәліметтер жетінші деңгей хаттамасының ережесіне сай тақырыппен қамтамасыз етіледі (бұл мәліметтерді инкапсуляциялау деп атайды). Осыдан кейін бұл мәліметтер косылған тақырыппен бір бүтін болып қаралатын 6-шы деңгейге жіберіледі. Бұл деңгейде мәліметтерге 6-шы деңгей хаттамасының тақырыбы (қайта инкапсуляциялау) қосылады. Бұл процесс 1-ші деңгейге дейін қайталанады, ал ол инкапсуляцияланған мәліметтерді байланыс жолдары арқылы қосақталған торапқа жібереді. Мәліметтер белгіленген жерге жеткенде оларға кері процедура қолданылады.
Бұл жерде әрбір деңгейде тиісті хаттамаға сәйкес осы деңгейдің тақырыбы алынады, ал алынған мәліметтер жоғары тұрған деңгейге жіберіледі.
1, 2 және 3-ші деңгейлерге арналған ұқсас процедуралар өткінші коммуникациялық тораптар үшін де орындалатынын атап өту керек.
1-ші деңгейдің (физикалық деңгей) хаттамасы құрылғылардың физикалық қосылуының электромеханикалық, міндеттік және процедуралық ерекшеліктерін анықтайды. Ол 2-ші деңгейге бит берілуінің айқындығы, өндіріс мониторингі, физикалық бақылау және қателерді түзеу секілді қызмет көрсетеді.
2-ші деңгейдің (арналық деңгей) хаттамасы екі қосақталған тораптар арасында белсенді етудің міндеті және процедураларын, логикалық. (ақпараттық арнаны) қолдау және белсенді етпеуді қамтамасыз етеді. Ол 3-ші деңгейдің қажеті үшін дестелерді жіберу кезінде синхрондау және реттеу секілді міндетті орындауын қамтамасыз етеді, қателерді тауып, жіберілетін дестелерде мәліметтерді түзетеді және де ақпараттық арнада жұмыс  істеу қабілетін  бақылауды жүзеге асырады.
3-ші деңгейдің (желілік деңгей) хаттамасы желінің екі абонент арасында желіде қосуды, бекітуді қамтамасыз етеді, осы қосылуды қолдайды және жояды. Бұл хаттамада сигналдарды (сигналды дестелерді) жіберу, желілік бағыттау, дестелерді және хабарларды жинауын қалыптастыру, жұмыс істеу қабілетін және ақпараттық ағымдарды басқару процедуралары бар.
Егер алғашқы 3-деңгей хаттамалары пайдаланушының желімен өзара әрекеттесуін қамтамасыз етуге арналған болса, 4-ші және одан жоғары деңгей хаттамалары желі арқылы соңғы пайдаланушылардың бірігіп өзара әрекеттесуіне арналған. 4-ші деңгейдің (көліктік деңгей) хаттамасы байланыстың желі ішіндегі желі түрінен тәуелсіз екі соңғы жүйелер арасында желі арқылы мәліметтердің сенімді және айқын берілуін қамтамасыз етеді. 5-ші (сеанстық) және 6-шы (ұсынушы) деңгейлердің хаттамалары өзара әрекеттес қосымшалар (диалогты ұйымдастыру және синхрондау) арасында диалогты басқаруын тиісті қамтамасыз етеді және диалогтағы кодтардың түрлі қосымшаларымен және мәліметтер форматымен қолданылатын синтаксистік сәйкессіздік мәселелерін жояды.
OSI моделін қарастырудың соңында ол желілік өзара әрекеттесудің халықаралық, мемлекеттік немесе өндірістік стандартты анықтамайтынын, ұсынушы ерекшелігі бар екенін айта кету керек. Қазіргі кезде әртекті желілер үшін модельдің алғашқы үш деңгейлері ғана стандарт болады.
Есептеуіш желілерде түрлі өндірушілердің аппаратты-бағдарламалық құралдарын пайдаланудағы айырмашылықтардан және бір өндірушінің осы құралдарының жеке түрленулеріндегі айырмашылықтардан өту үшін Стандарттар жөніндегі халықаралық ұйым (ISO) әртекті жүйелердің (компьютерлер, терминал, процестер, байланыс құралдары және т.б.) желілік өзара әрекеттесуі бойынша ұсыныстар тобын біріктіретін ашық жүйелердің өзара әрекеттесу моделін (OSI) әзірледі. «Ашық жүйелер» термині сәйкес ұсыныстар арқылы кез-келген екі жүйенің өзара әрекеттесу мүмкіндігін білдіреді.
OSI моделі бірыңғай архитектура шебінде желілік өзара әрекеттесу хаттамаларының (ережелер мен келісімдерінің) көп деңгейлік, төменнен жоғары сатылығын сипаттаудың құрылымдалған әдісі болып табылады. OSI моделінің шебінде екі ашық жүйелердің желілік өзара әрекеттесу деңгейлері көрсетілген. Модель желінің екі өзара әрекеттесетін абоненттерді тікелей қосуын ұйғармайды. Бұл жерде байланыстың желі ішіндегі желіні коммутациялаудың кез-келген әдістерін пайдалануы мүмкін.