Саясат

Жоспар 
1.    Саясат ұғымы.
2.    Саясат объектлері және субъектлері.

Саясаттануда саясат категориялары ерекше орын алады. Саясат келесі түрде анықталады: Саясат – бұл барлық қоғамдық келелі мәселелердің ежектелетін, ұлттардың, әлеуметтік, қабаттардың, әртүрлі топтардың қызығулығына сәйкес қоғам өмірмеңдігінің бағдарламасы жасалатын, әлеуметтік – саяси топталдын қоғам өмірінің ауқимы. 
Қоғамдық жүйенің сақтауы мен дамуы мақсатында құндықтарды бөліну қалыбы және әдістер: жайында нақты шешімдер қабылданады.
Саясаттың пайда болуы жайында әр түрлі кезеңдерде әр түрлі ойшындармен әрқилы түсіндірілген.
Саясат  ең алғышқы түсініктемелер көне шығыс ойшындарының көз қарасы.
Олардың әртүрлі мемлекеттердегі өмірді түсіндіру негіздері: 
1.    Теологиялық (діни) бағыт. Әр елдердің дамысың әр түрлі монархтардың басқаруын құдайдың жазуы деп түсіндіреді.
2.    Геосаяси бағыт. Әр елдердің дамысын әр түрлі монархтардың басқаруын табиғат жағдайларымен  елбасшысының жеке мінезімен түсіндіріледі бұл қөзқарасын қарағанда саясат  өзен, көп табиғи қазба байлықтар мен басқарушының денсаулыға және бейміне  және т.б. байлынысты болды. 

Натурастикалық позицияларға қарша-қарсы саясатты әлеуметтік қатынастардан шығартын әлеуметтік позиция бар.
     Марксизде ол оның көрсетілген. 
     Саясат класстық категория болып табылады және бір классты басқа класстардың қажеттігі арқысы іске асырудан марксизм жығады. 
     Саясат бұл класстың қоғмға тән категория. Алғышқы қоғамдық форматулда саясат б/лады. Онда қоғмдық өмір көсеннің бедей арқысы қалыптассын отуды. Бірақта ол кезде кедей мен байдық арысындағы қақтығыстарды төқтатуға, татуластыруға көсен белігі жетпеді. Қоғамның бүтіндігін сақтаймын және қақтығыстарды  отыдатын, мүмкіндігі бар, басқа бір өрғанның пайда болуына қажеттілік туды. Бұл ерекше саяси ұшын мемлекеттің  құрылуына желді. Қазіргі заманға көбінесе саясаткерлер мен саясат негативті түрде практикуются әдеттегідей, әңгіме саясат саласында жемқорлықтың күшпілігі, адамгершілігі  аз адал емес адамдар және т.б. жөнінде (Қарапайым). Бұл мінездемелермен жай әдеттегі санада келісуге болады, бірақ сол мезетте саясатта одан қомақты идеялар, міндеттер мен жоспарлар барық есепке алу керек. 
     Қазіргі заманғы қоғамды саясат бірқатар функциялар атқарады және бірқатар мәселелерді шешеді.
1.    Қоғамның қабаттары мен топтарының ерекше қызығушылықтарын көрсету.
2.    Туындаған қайшылықтарды рационализациялау және оны мемлекет пен азаматтарының өркениетті диалогы ағылына бағыттау.
3.    Тұрғылықты жердігі түрлі адам қызығушылықтарына байланысты күш қолдану арқылы саяси процесстерді басқару және жетекшілікке алу.
4.    Саяси дамудың тіліділігін қамтамасыз ету.
Саясат қоғамдық өмірдің басқа да салаларымен тығыз байланысты және бұл салаларға түрлі жезгін тигізе алады:
1.    позитивті әсер (әсер ету) салалар гүлденіп, дамыды.
2.    Негативті. Салалар басылып, құрдымға кетеді.
3.    Нейтралды әдіс. Салаларға араласпау.

     Саясаттың объектілері мен субъектілері. Саясаттың объектілері – саясат бағытталған жеке  индивидтер№ мекемелер.
     Саясаттың субъектілері – саясатты іске асыратын және оны жасайтын жеке адамдар, мекемелер.
     Бұл екі категорияда өте қозғалысты болып табылады. Белгілі бір жағдайды объект субъектіге айналуы н/е керіснше болуы мүмкін.
     Саясаттың субъектілері өте көп. Барлық субъектілері  классификациялауға ұйтылыс жасалуда. Олар бір-бірінен өте көп критерияларымен ерекшеленуі мумкін. Осыған байл. Саясаттануда саясаттың субъектілерін классификациялау алға қатылған. Мұндай классификациялардың өте көп түрі бар. Олар негізге алынған критерийлерге байланысты. өте көп таралғаны:
1.    Барлық объектілерді 2 деңгейге бөлу
а) әлеуметтік. Бұған индивидтер, класстар, әлеуметтік қабаттар кіреді
б) институтциялық. Түрлі саяси институттар, мемлекет, партиялар, саяси қозғалыстар
2.    Келесі класс-я субъектілердің саясаттағы қатысының характерін негізгі алады:
а) саяси процестің непосредств. қатысушылары (мүшелері) бұл категориямен саясат түсінігі байланысты. Бұғак мемлекеттер мен қоғамдық көсемдер (лидерлер) кіреді.
б) әлеуметтік общности, класстар, сословиялар және т.б.
в) субъектілер. Саясатқа шынымен ықпалын тигізу мүмкендігі барлар (жоғарғы шенеуніктер, элита және т.б.)
3.    Саясаттағы ұжымдық субъектілердің талдануы (классификациясы): 
а) класстық   батыс 
–    жоғарғы класс класс – жекелік иегерлері. (банкирлер№ ірі кәсіпкерлер)
–    орта класс-қызметкерлер, «ақ жағалылар»
–    жұмысшылар, «көк жағалылар».
–    Крестьяндар «шаруалар». 
б) аймақтық (территориялық) общн? Түрлі этникалық общн? Ұлттар. Тіл общ- мен мінезделеді және мәдениетпен.
в) корпоративті
     Мамандандырылған одақтар (композиторлар одағы, сүретшілер одағы). Түрлі әлеуметтік общ. Саясатқа әсері бірқатар факторларға байланысты:
1.    берілген общ? Қызығушылығы жалпы барлық социумның қызығушылығымен қаншалықты сәйкес келеді. 
2.    Сол әлеуметтік топтың бірлігі мен бірауыздылығының деңгейіне байланысты.
3.    Қандай да бір топтың саяси даму деңгейіне байланысты
4.    Саяси поселінің не б     беделінің жоқтығы.
5.    Бұл әлеуметтік общность қоғамдық иерархияда қандай қоғамдағы имиджына бойл. Осы факторларға қоғамдағы салмағы, орны және саяси дамуға ықпалы байланысты.